Ακροναυπλία

Η Ακροναυπλία δεσπόζει πάνω από την πόλη. Ήταν η αρχαία ακρόπολη του Ναυπλίου. Πολλοί καλοπελεκημένοι πολυγωνικοί λίθοι από το αρχαίο τείχος της, χρησιμοποιήθηκαν το μεσαίωνα στις νέες οχυρωσεις.

Η Ακροναυπλία εδαφολογικά αποτελείται από τρία διαφορετικά επίπεδα, τρεις εξώστες, ο καθένας από τους οποίους αποτελεί ιδιαίτερο κάστρο, Το Ψηλότερο είναι το δυτικό. Ενα το πιο χαμηλό είναι το προς δυσμας μέρος , το προς την ταφρο, αντικρυστά στο Παλαμήδι, δηλαδή προς τη ΒΑ υπρεια εκείνου του τόσο γειτονικού λόφου . Η άκρη της ακρόπολης ήταν σχεδον συνεχόμενη με ενα ενετικό μεμονωμένο φρούριο, γνωστο ως Προμαχων Γριμάνη, έργο του 1706, που κι αυτό προστάτευε τη γειτονική πύλη της στεριάς του Ναυπλίου. Αυτό το ακραίο φρούριο, που στην πλευρά του φέρει πλάκα με ανάγλυφο το βενετσιάνικο φτερωτό λιοντάρι, διέθετε δυο πυροβολεια, το ένα πανω απο το αλλο. Στο ΝΑ μέρος είχε μια σιδερόφραχτη πύλη, που βγάζει στην παραλία , τη λεγόμενη της Αρβανιτιάς, νότια του Ναυπλίου . Αλλά η πύλη αυτή δεν προστατευόταν μόνο από το οχυρό ή από τα τειχη της πόλης στα οποία ανήκε, αλλά και από κάποιο άλλο οχυρο, κάτω από το Παλαμήδι . Πυροβολεία άρτια υπήρχαν και από τις τρεις πλευρές αυτού του ανατολικού προμαχνα της ακρόπολης του Ναυπλίου . Αυτό το ιδιαίτερο κάστρο το πρόσθεσαν οι Βενετοί κατά την πρωτη κατοχη τους τα έτη 1477-1480 βάσει σχεδίων του Gambello και ήταν γνωστό στους Ναυπλιωτες ως φρούριο Τόρο, από παραφθορά της βενετσιάνικης ονομασίας του Castello del Torrione. Τρα πάνω του χτίστηκε σύγχρονο ξενοδοχείο, το Ξενία, Ναυπλίου.

Προς τα δυτικά του, στο νότιο μέρος της χερσονήσου, αλλά συνεχόμενο και σε επικοινωνία μαζί ανάμεσά τους πύλη), είναι άλλο φρούριο, το μεσαίο, στη σειρά αυτή φρουρίων, που πιάνει όλη τη νότια πλευρά της ακρόπολης του Ναυπλίου. Είναι αυτό που ονομάζεται κάστρο των Ελλήνων και ήταν προγενέστερο βυζαντινό κτίσμα , χτισμένο πάνω στην παλιά μυκηναϊκή ακρόπολη του Ναυπλίου, που κατείχε και τη μεγαλύτερη και επίσης ψηλότερη θέση της χερσονήσου του Ναυπλίου. Το φράγκικο, δηλαδή το μεσαίο κάστρο, το είχαν κτίσει οι Γάλλοι δούκες των Αθηνών De la Roche, στους οποίους είχε δοθεί το Ναύπλιο από τον ηγεμόνα της Πελοπονήσσου σαν αμοιβή για τη συμβολή τους στην άλωση του Ναυπλίου. Το φρούριο αυτό έχει πυροβολεία στη βόρεια και στην ανατολική πλευρά του. Στις άλλες πλευρές του τα τείχη του έχουν μόνο μόνο επάλξεις και πολεμίστρες.

Το μεγάλο, το δυτικότερο, το ρωμαίκό κάστρο (το Ιτς Καλέ των Τούρκων ) η αρχαία ακρόπολη, η παλιά Ακροναυπλία, με το πανάρχαιο υπερτρισχιλιόχρονο πολυγωνικό κυκλώπειο τείχος (που αποτελεί και τη βάση
του μεταγενέστερου μεσαιωνικού περιβόλου) ήταν το κυριότερο από τα φρούρια του Ναυπλίου. Το ανώμαλο έδαφός του, που εξέχει βαθειά σαν ακρωτήριο μέσα στη θάλασσα προς ΝΔ μέρος, δεν έχει τείχος, ούτε προς το νότο, ούτε προς τη δύση, γιατί είναι φυσικά απρόσιτες αυτές οι του, καθώς είναι πολύ απόκρημνος ο βράχος που το περιβάλλει. Στη ΝΔ γωνία του φρουρίου υπάρχει ιδιαίτερος μεμονωμένος προμαχώνας. Όταν οι Γάλλοι δούκες ύψωσαν ανατολικά του το Φράγκικο κάστρο, άνοιξαν ανάμεσα τους μια πυλίδα (μικρή πόρτα), για να επικοινωνούν τα δυο κάστρα. Αλλά η κύρια πύλη του φρουρίου ήταν στο βόρειό
μέρος.
Βορειότερα από αυτό το ρωμαϊκό κάστρο της αρχαίας Ακροναυπλίας, στις προς βορράν υπώρειές του, ήταν αρχικά, δηλαδή τα παλιότερα χρόνια, τα ελληνικά σπίτια. Όσο για το τείχος, που ξεκινώντας από το δυτικότερο σημείο της ακρόπολης, προχωρούσε κατά το βορρά κι έκλεινε ως παραθαλάσσιο την πόλη του Ναυπλίου , αυτό οι Τούρκοι, κατά τη δεύτερη περίοδο της κατοχής τους τ 'ονόμασαν κάστρο του Βαρουσιού, γιατί αυτοί το Ναύπλιο το αποκαλούσαν Βαρούσι.