Αριδαία

Η Αριδαία (παλαιότερη ονομασία Αρδέα)κωμόπολη της κεντρικής Μακεδονίας που ανήκει στον νομό Πέλλης.
Η παλιά ονομασία ήταν μέχρι το 1922 Σούμποτσκο οπότε μετονομάστηκε αρχικά σε Αρδέα και τελικά Αριδαία όπως είναι γνωστή μέχρι και σήμερα.
Βρίσκεται 25 χλμ. βόρεια της Έδεσσας που είναι και πρωτεύουσα του Νομού, είναι χτισμένη στη δυτική όχθη του Αλμωπαίου ποταμού. Έχει πληθυσμό 7.040 κατοίκους περίπου. Ακόμη, είναι έδρα του Δήμου Αλμωπίας και κάποτε έδρα της πρώην επαρχίας Αλμωπίας και του πρώην Δήμου Αριδαίας.
Μία άλλη ονομασία της ευρύτερης περιοχής είναι ,Καρατζόβα, εξού και ο τοπικός άνεμος Καρατζοβίτης που οταν πνέει αναταράσει τα πάντα.
Χαλαροί ρυθμοί επικρατούν σε αυτήν την κωμόπολη του Νομού Πέλλης, εδώ θα ξεφύγεις από τους γρήγορους ρυθμούς μιας μεγαλούπολης θα ηρεμήσεις και θα χαλαρώσεις στους αργούς ρυθμούς της.
Σε πολύ κοντινή απόσταση (12χλμ.)βρίσκεται και η Λουτρόπολη,γνωστή και ως "Λουτρά Πόζαρ" Αλμωπίας, λίγο πάνω από τον οικισμό Λουτράκι Αριδαίας.
Η ιστορία της Αριδαίας είναι σχετικά πρόσφατη!
Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιότερων, η Αριδαία κατοικήθηκε τον 18ο αιώνα. Μέχρι τότε αποτελούσε μία λιμνοθάλασσα περιτριγυρισμένη από βάλτους. Μαρτυρία κατοίκου αναφέρει ότι στην περιοχή της Όρμας (στις πρώτες πέτρες προς Αριδαία) βρέθηκαν οστά ψαριού διατηρημένα μέσα σε πέτρα. Το ψάρι χρονολογείται 145.000 χρόνια πριν. Ήταν ψάρι αλμυρού νερού και συμπεραίνεται πως η περιοχή ήταν καλυμμένη από θάλασσα. Ο πληθυσμός της επαρχίας κατοικούσε στα γύρω χωριά. Με το πέρασμα του χρόνου άρχισαν να προσφέρουν συνθήκες κατοίκησης (έσπασε το φράγμα του Αλώρου και τραβήχτηκαν τα νερά) οι περιοχές κοντά στα ποτάμια που τη διέρρεαν.
Κατά την τουρκοκρατία οι Έλληνες προτιμούσαν να ζουν στις ορεινές περιοχές μακριά από τα μάτια του Τούρκου δυνάστη (Σούλι, Μάνη, Σφακιά). Αργότερα, όταν οι Έλληνες Χριστιανοί των ορεινών χωριών αποφάσισαν να κατέβουν από τα χωριά τους χωρίς όμως να εκδηλωθούν, προσπάθησαν να ζουν κοντά σε οργανωμένες κοινωνίες ακόμα κι αν αυτές ήταν τούρκικες κι όχι να ζουν απομονωμένοι. Εξαιτίας των πολλών νερών της την ονόμασαν Σούμπουσκο (χωριό του νερού).

Έτσι, σιγά- σιγά οι περιοχές γύρω από τα ποτάμια αναπτύσσονταν σε πληθυσμό. Στο Σούμποσκο κατοικούσε ο...

...αγάς που είχε στη δούλεψή του χριστιανούς. Οι χριστιανοί αυτοί ζούσαν σε παραπήγματα στη σημερινή περιοχή "τσιφλίκι".

Η γη ανήκε στους Τούρκους και αυτοί την πωλούσαν στους Έλληνες. Λίγο πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών, υπήρξαν αγοραπωλησίες από τους μουσουλμάνους προς τους ντόπιους κατοίκους. Μετά την αναχώρηση των Τούρκων (1922) τη διαχείριση της μουσουλμανικής περιουσίας, ανέλαβε η Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία έναντι τιμημάτων την παραχώρησε μετά από αιτήσεις σε γηγενείς κατοίκους. (κάθε Πέμπτη, εκπρόσωποι της Τράπεζας έρχονται στην Αριδαία και παρουσία συμβολαιογράφου πραγματοποιούν αγοραπωλησίες με τους τοπικούς κατοίκους).

Με την έλευση των προσφύγων (1922-24) μια δυναμική αύξηση του πληθυσμού άρχισε να παρουσιάζεται με αποτέλεσμα να κατοικηθούν και άλλες περιοχές της Αριδαίας. Η πρώτη εξάπλωση έγινε τόσο προς το βορειοδυτικό τμήμα της, όσο και προς το νότιο τμήμα. Την περίοδο αυτή έχουμε τον α' εποικισμό μέχρι την Άσπρη Αποθήκη (Διοικητήριο). Πρόχειρα φτιαγμένα σπίτια με τσιμεντόλιθους, κάλυπταν τις ανάγκες των προσφύγων.
Στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, πληθυσμοί από τα γύρω χωριά προστέθηκαν στον πληθυσμό της Αριδαίας.
Καθώς η ανάπτυξη της πόλης τα τελευταία χρόνια της ειρηνικής ζωής άρχισε να παρουσιάζει πρόοδο και οι ανάγκες σε χώρους κατοίκησης αυξάνονταν, η Αριδαία επεκτάθηκε τόσο προς το νότιο τμήμα της, με την εικόνα που παρουσιάζει ο σημερινός συνοικισμός, όσο και προς το βόρειο τμήμα της.
Μια πόλη, όπου παλιά και νέα οικοδομικά τετράγωνα συνυπάρχουν.
Οποια πέτρα κι αν σηκώσεις στη Μακεδονία, κάποιος τοπικός θρύλος θα υπάρχει που να εξηγεί πώς βρέθηκε εκεί, ποιος την άφησε και τι ήθελε να πετύχει. Αυτό συμβαίνει και με την Αριδαία. Η πλούσια μακεδονίτικη παράδοση μας λέει πως η πόλη φτιάχτηκε στα πολύ παλιά τα χρόνια, όχι από χέρι ανθρώπου μα από τους ίδιους τους… γίγαντες. Αλήθεια; Ψέμα; Οχι πως έχει καμιά σημασία πια. Κάποιος έβαλε το πρώτο λιθαράκι, αυτό που μετράει πιο πολύ πια είναι πως σήμερα η Αριδαία είναι μια πόλη μικρή μεν, αλλά συμμαζεμένη, περιποιημένη, με μεγάλους δρόμους που δε σ' αφήνουν να χαθείς και πάνω απ' όλα με ανθρώπους φιλόξενους και καταδεκτικούς. Εντάξει, δε θα περάσεις και πολλή ώρα μέσα στην πόλη χαζεύοντας τα αξιοθέατα: η Αριδαία δεν έχει καταρράκτες, σαν την Εδεσσα, ούτε τζαμιά και τεμένη, σαν τα Γιαννιτσά, ούτε τη γραφικότητα και την παραμυθένια χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα του Παλαιού Αγίου Αθανασίου. Και λοιπόν;

Ο ποταμός Αλμωπαίος διασχίζει τον κάμπο, με φόντο το επιβλητικό όρος Βόρας. Ο ποταμός Αλμωπαίος διασχίζει τον κάμπο, με φόντο το επιβλητικό όρος Βόρας.

Μα στην πόλη της Αριδαίας δε θα 'ρθεις για να γεμίσεις τη φωτογραφική σου μηχανή· στην Αριδαία θα 'ρθεις για να δεις και να μιλήσεις με τους ανθρώπους της, να ακούσεις παλιές ιστορίες από τα χρόνια της προσφυγιάς, να ακούσεις τα σχέδια και τα οράματα των νέων ανθρώπων για την πόλη τους, για να σε παρασύρουν ο ενθουσιασμός και η καλή τους διάθεση.

Το τρένο της Καρατζόβας
Η πόλη της Αριδαίας απέχει περίπου 26 χλμ. από την Εδεσσα και ο δρόμος που θα σε φέρει από την πρωτεύουσα της Πέλλας μέχρι εδώ περνάει ανάμεσα από συστάδες από πανύψηλες ακακίες που διάσπαρτες μέσα στον κάμπο δημιουργούν εικόνες όμορφες και εντυπωσιακές. Μπαίνοντας στην πόλη, θα περάσεις από το γήπεδο του τοπικού Αλμωπού και έπειτα θα δεις ένα από τα λίγα κτίρια στην πόλη που τραβούν την προσοχή και τα βλέμματα των επισκεπτών. Πρόκειται για τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό, που σήμερα μπορεί να μην εξυπηρετεί τρένα, φιλοξενεί ωστόσο το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αριδαίας. Και πριν ακόμα γίνει μουσείο, ωστόσο, ο σταθμός είχε κι εκείνος τη δική του ιστορία.

Ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός της Αριδαίας, νυν Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός της Αριδαίας, νυν Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Η μεγάλη πινακίδα του σταθμού γράφει ακόμη «Αρδέα», όπως ήταν μια από τις παλαιότερες ονομασίες της πόλης. Στην Αρδέα, λοιπόν, έφτανε στο τέρμα του το τρένο της γραμμής Σκύδρα – Αριδαία, γνωστό και ως «τρενάκι της Καρατζόβας». Η γραμμή αυτή είχε κατασκευαστεί στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την υποστήριξη των δυνάμεων που μάχονταν στο μακεδονικό μέτωπο, μεταφέροντας υλικά και πολεμοφόδια στην πρώτη γραμμή. Συνέχισε να λειτουργεί εξυπηρετώντας επιβάτες και εμπορεύματα μέχρι και το 1931 όταν και εγκαταλείφθηκε πια. Εμεινε πάντως το όνομα, και η φράσηπείραγμα «να σε πάρει το τρενάκι της Καρατζόβας!» Μια άλλη ονομασία του, μάλιστα, ήταν «Ντεκοβίλ» (Decauville) από τη γαλλικού τύπου κατασκευή της γραμμής.